Verplegen met handen en voeten

HAAKSBERGEN/HENGELO- Ze leren elkaar kennen op 31 augustus 1985 als beide beginnen aan de opleiding tot kraamverzorgster. Exact 30 jaar later vertrekken de twee vriendinnen van het eerste uur voor drie maanden naar Tanzania. Haaksbergse Anita Beumer (46) en Caroline Jansen (47) uit Hengelo gaan vrijwilligerswerk doen bij de Maasai. Om precies te zijn op de moeder & kindafdeling van het Endulen Hospital in het Ngorongoro reservaat. In the middle of nowhere, met Arusha op drie uur rijden. Hun motto: ‘Leef je droom!’.

Volgens Caroline, tegenwoordig psychiatrisch verpleegkundige, is het idee om juist dáár te willen helpen gevoed in hun jeugd. Tv-beelden, verhalen op school over missiewerk. Samen zijn ze op zoek gegaan naar een project dat bij hun past. Dat grote hulporganisaties zitten te springen om twee ervaren en gemotiveerde verpleegkundigen blijkt een misvatting. Bij ‘Projects Abroad’ worden ze echter met open armen ontvangen. “We hebben er een goed gevoel bij. Dit project in Tanzania wordt omschreven als ‘heftig’ en ‘erg back to basic’. Echt Afrika, dat is ook wat we willen. Er zijn geen andere activiteiten dan werken”, vertelt Anita, al 24 jaar werkzaam op de afdeling verloskunde van het MST.

Een ziekenhuisje met twee stopcontacten, alleen koud water, geen internet. Of ze kunnen telefoneren is maar de vraag. Dat bellen is wel een dingetje. Want beide zijn ook moeder, echtgenote en dochter van een alleenstaande ouder op leeftijd. Die overigens allemaal achter hun plannen staan.

“Waarschijnlijk beginnen we met observeren”, denkt Caroline. “Hoe gaat het er daar aan toe en hoe kunnen wij ons invoegen in hun leven? Ik ben heel benieuwd of we worden geaccepteerd.”

De verpleegkundigen verheugen zich op de zogeheten outreaches, als ze met een arts de bush in trekken om Maasaimeisjes in hun dorp te bezoeken. Om hen te motiveren naar het ziekenhuis te komen als hun baby zich aandient. “Daarvoor moeten ze vaak erg ver lopen. Ook geld is een probleem. Maasaimeisjes hongeren zich uit om een kleine baby te kunnen baren, maar raken zo ondervoed. Sterfte onder kraamvrouwen en pasgeborenen is dan ook hoog. Voor ons zou het mooi zijn een actieve rol te kunnen spelen in prenatale controle. Communiceren zal niet eenvoudig zijn”, weet ze. “Wij spreken geen swahili. Veel zal met handen en voeten moeten gebeuren. Pictogrammen op dat gebied, zoals over hygiëne, borstvoeding of afkolven, zouden daarbij goed van pas komen. Het zou fantastisch zijn als iemand ons daaraan kan helpen.”

De vrouwen hebben zich zo goed mogelijk voorbereid. Daarbij naar tevredenheid ondersteund door ‘Projects Abroad’. “Zo spraken we met een tropenarts over wat je daar kunt betekenen. Eén ding kun je volgens haar altijd doen: het tonen van empathie. Ze kijken daar heel anders tegen patiënten aan. Wist je dat ze vrouwen die aan het bevallen zijn slaan als ze moeten persen?”, vertelt Anita. “Wij gaan hen niet zeggen hoe ze dat moeten doen. Maar met een vriendelijke houding kunnen we in elk geval laten zien dat het anders kán.” Sommige zaken zullen pas ter plekke duidelijk worden. “Dat we niet precies weten welke medische instrumenten daar zijn is lastig. Ook denken ze daar heel anders over leven en dood. Je weet niet wat dat met je zal doen. In Nederland zijn we altijd levensreddend bezig. Hoe moeilijk is het als je iemand ziet sterven die met betrekkelijk eenvoudige middelen gered hadden kunnen worden? We zullen grenzen moeten verleggen en niet steeds denken aan ‘hoe we het in Nederland doen’. Gewoon dáár doen wat we kúnnen doen.” Caroline knikt instemmend. “Of ze daar net zo gedreven handelen als wij als iemand een ernstige vloeiing krijgt? En vechten ze ook om prematuurtjes (te vroeg geboren baby’s, red.) te redden?” De twee  vriendinnen beseffen dat ze elkaar hard nodig zullen hebben. “Maar ja, we gaan ook niet met zomaar iemand. Het is een cadeautje dat we dit met z’n tweeën mogen doen.”

In Tanzania is het vroeg donker. Vanwege de wilde dieren moeten ze ’s avonds binnen blijven. “Het was een beetje naïef van ons om te denken dat er een hekwerk om het ziekenhuis zou zitten”, bekent Anita. “Waarschijnlijk zitten we dan bij een olielampje Swahili te leren. Ook hebben we medische boeken bij ons.” “Een beperkte wereld. Los van het aardse, weinig prikkels en helemaal terug bij jezelf. Dat zal voor ons ook heel leerzaam zijn”, vult Caroline aan. “Hoewel basic daar best dubbel schijnt te zijn. Het ergste wat ons kan overkomen is dat we helemaal bezweet langs de weg lopen, op zoek naar Maasaimeisjes die hulp nodig hebben. En dan worden ingehaald door zo’n luxe jeep met rijke toeristen. Ons achterlatend in een enorme stofwolk.” Beide barsten uit in schaterlachen.

Duurzame bijdrage

Naast hun werk als vrijwilliger willen Anita Beumer en Caroline Jansen graag iets duurzaams nalaten voor de plaatselijke bevolking. “Om geld in te zamelen hebben we in mei een Afrika-avond gehouden in de Richtershof. Samen met sponsorgelden hebben we al een mooi bedrag bijeen. We willen straks ter plekke bepalen waar behoefte aan is en dat ook met lokale mensen realiseren. Bijvoorbeeld iets op gebied van duurzame energie of zorg. Alle financiële steun, groot of klein, is van harte welkom op ons speciale rekeningnummer NL66 RABO 0302 0803 41.” Tijdens hun verblijf in Tanzania houdt het tweetal een blog bij.